به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کردتودی، دکتر جهانبخش یوسفی روز دوشنبه به مناسبت روز جهانی تالاسمی در گفتگو با خبرنگاران در سنندج اظهار کرد: با غربالگری هنگام ازدواج در متقاضیان، زوج های ناقل و مشکوک پرخطر تالاسمی شناسایی و با مراقبت و آزمایشات تکمیلی از بروز بیماری بتاتالاسمی ماژور پیشگیری به عمل می آید در همین راستا بروز بتا تالاسمی ماژور طی ۶ سال اخیر در استان کردستان به صفر رسیده است.
وی تعداد بیماران مبتلا به بتا تالاسمی ماژور را در استان ۹۵ نفر اعلام کرد و افزود: تالاسمی یکی از شایع ترین اختلال ها و بیماری های خونی است که به صورت ژنتیک از نسلی به نسل دیگر منتقل و در سراسر جهان و در همه نژادها دیده می‌شود.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان با اشاره به انواع مختلف تالاسمی، اضافه کرد: ۲ نوع اصلی تالاسمی شامل بتا تالاسمی مینور (سالم ناقل) و بتاتالاسمی ماژور (بیماری تالاسمی) است که در بتا تالاسمی مینور اگر فردی یک ژن سالم از یک والد و یک ژن ناسالم را از والد دیگر برای ساختن زنجیره بتا به ارث ببرد، سالم ناقل (مینور) است، این فرد بیمار محسوب نمی‌شود چون دارای یک ژن سالم برای سنتز زنجیره بتا است.
دکتر یوسفی در مورد این نوع از تالاسمی گفت: این افراد از وضعیت خود آگاهی ندارند، مگر آنکه آزمایش خون انجام دهند و یا صاحب فرزند مبتلا به بتا تالاسمی ماژور شوند.
وی تاکید کرد: تنها نکته مهم برای این افراد این است که بدانند در صورت ازدواج با فرد مشابه خود (سالم ناقل)، در هر بارداری ۲۵ درصد احتمال دارد که فرزند آنها به تالاسمی ماژور مبتلا شود، یعنی حتی اگر در بارداری اول نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور متولد شود بازهم در بارداری بعدی ۲۵ درصد احتمال تولد نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور وجود دارد.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان گفت: افراد سالم ناقل ممکن است گاهی رنگ پریده و خسته به نظر برسند و با کم خونی خفیف داشته باشند و گلبول های افرادی که سالم ناقل هستند کوچکتر از حد مطلوب است.
دکتر یوسفی با اشاره به اینکه اگر فردی ۲ ژن ناسالم را از والدین خود به ارث ببرد به بتاتالاسمی ماژور مبتلا می شود، افزود: تظاهرات بالینی بتا تالاسمی ماژور ناشی کم خونی مزمن و کاهش تولید هموگلوبین است.
وی با بیان اینکه کم خونی معمولاً شدید و باعث اختلال رشد و نارسایی قلبی می شود، گفت: اگر چه کودکان بیمار تازه متولد شده علامتی ندارند، اما علائم بیماری به تدریح از ۶ ماهگی شروع شده و به صورت کم خونی، رنگ پریدگی، ضعف و بی قراری، بی اشتهایی و عدم افزایش وزن بروز می کند، سپس کبد و طحال بیمار بزرگ شده و تغییرات استخوانی (در استخوانهای جمجمه و صورت) باعث ایجاد چهره خاص، در بیماران مبتلا به بتاتالاسمی ماژور می شود که معمولاً بیماران پس از پایان سال اول زندگی به تزریق خون وابسته می شوند و در درمان بتاتالاسمی ماژور از تزریق دوره ای خون برای افراد مبتلا استفاده می شود.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های مرکز بهداشت استان کردستان به بیماری زایی و نحوه انتقال بیماری تالاسمی پرداخت و گفت: نحوه انتقال بیماری از والدین به فرزندان از قوانین مندل پیروی می کند اگر والدین هر ۲ سالم باشند، ژن های سالم را به فرزندان خود انتقال داده و همه فرزندان آنها سالم خواهند بود و اگر یکی از والدین ناقل ژن تالاسمی باشد، نیمی از فرزندان آنها دچار تالاسمی مینور می‌شوند ولی هیچ کدام از فرزندان آنها تالاسمی ماژور نخواهد داشت.
دکتر یوسفی اظهار کرد: اگر پدر و مادر مینور باشند، در این صورت احتمال تولد کودک در هر بارداری شامل احتمال ۲۵درصد سالم، ۵۰ درصد تالاسمی مینور و، ۲۵درصد تالاسمی ماژور است.
وی به نحوه تشخیص قبل از تولد این بیماری ابراز داشت: خدمات تشخیص قبل از تولد این امکان را برای زوج ها فراهم کرده تا از سلامت یا بیماری فرزند خود در دوره جنینی مطلع شوند.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان به راه های پیشگیری از بروز بتاتالاسمی ماژور پرداخت و گفت: اولویت اول ازدواج نکردن ۲ فرد سالم ناقل با یکدیگر است و چنانچه این ۲ فرد سالم ناقل با هم ازدواج کنند، مواردی از قبیل خودداری از بچه دار شدن، استفاده از خدمات تشخیص قبل از تولد و انتخاب فرزند خوانده توصیه می گردد و با تاکید بر انجام آزمایش های هنگام ازدواج به منظور شناسایی زوج های ناقل و مشکوک پرخطر تالاسمی و انجام آزمایشات ژنتیک به منظور پیشگیری از تولد نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور نکته کلیدی و اساسی است.
یوسفی با بیان اینکه تالاسمی در کل کشور پراکنده است، افزود: این بیماری در نواحی حاشیه دریای خزر (استانهای گیلان، مازندران و گلستان)، نواحی حاشیه خلیج فارس و دریای عمان (بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوپستان)، خوزستان، فارس و جنوب کرمان شیوع بیشتری دارد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در همه شهرستان های تابعه استان مراکز ارائه خدمات مشاوره هنگام ازدواج و مشاوره ژنتیک وجود دارد که توسط مراکز بهداشت شهرستان ها اداره می شود، ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ در سطح استان، تعداد ۱۳ هزرا و ۸۸۰ زوج متقاضی ازدواج مراجعه کننده به مراکز مشاوره ازدواج مورد غربالگری قرار گرفتند که تعداد ۳۷ زوج ناقل و پرخطر شناسایی و تحت مراقبت قرار گرفتند.
۱۸ اردیبهشت به عنوان روز جهانی تالاسمی نامگذاری شده است.
تالاسمی نوعی اختلال خونی است که باعث کاهش تولید هموگلوبین می شود. هموگلوبین پروتئین حاوی آهن است که در گلبول های قرمز خون وجود دارد و اکسیژن را به سلول های بدن منتقل می کند. در افراد مبتلا به بتا تالاسمی ، سطح پایین هموگلوبین منجر به کمبود اکسیژن در بسیاری از نقاط بدن می شود.
