گره‌ هنر و خلاقیت در تار و پود فرش بیجار

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی کردتودی، تولید فرش در استان كردستان از تاریخچه‌ای بسیار طولانی برخوردار است اما امروز با وجود برگزاری جشنواره ثبت جهانی فرش کردستان و بیجار، این صنعت اشتغالزا و پررونق در کردستان و صد البته زادگاه اولیه‌اش بیجار گروس، حال و روز خوشی ندارد و پیچ مشكلات موجود بر سر آن موجب شده كه نتوان از این صنعت بهره كافی را برده و بتواند به یک صنعت جذاب، پرمخاطب و قابل توجه تبدیل شود.

فرش را نمی‌توان در انحصار یک شاخه از صنعت یا هنر تعریف کرد، جنبه‌های متعدد و تاثیرگذار این محصول را می‌توان از جنبه هنری به نگاه صنعتی گریست، نگاه بازاری و روزمرگی یک نگاه بی‌ارزش به این دستاورد است، هم‌اكنون آثار بارارزش و باقدمتی در موزه‌های دنیا وجود دارد، تعدادی از فرش‌هایی كه در موزه‌های دنیا وجود دارد مربوط به استان كردستان از جمله فرش سنندج و فرش بیجار است كه با عنوان فرش آهنین شناخته می‌شود.

عموم مردم جنبه هنری فرش را فراموش كرده‌اند و تجاری بودن و سود حاصله از آن را در نظر می‌گیرند و بدون شک همین امر نیز موجب می‌شود كه از مواد اولیه مرغوب و نقشه‌های اصیل و با ارزش منطقه استفاده نشود و فرش‌هایی كه تولید می شود با رج شمار پایین و برای رسیدن سریعتر به سود باشد.

فرش دستباف دارای پتانسیل‌های متعددی است كه در درجه اول می‌توان از مواد‌اولیه‌ای نام برد كه به صورت طبیعی در این منطقه وجود دارد، همانند آب و هوای معتدل كه باعث شده استان یكی از بهترین و بادوام‌ترین پشم‌ها را تولید كند، پتانسیل دیگر فرش کردستان نیروی ماهری است كه در این منطقه وجود دارد یعنی كمتر خانواده‌ای را در این منطقه چه شهری و چه روستایی می‌توان یافت كه با صنعت فرش‌بافی آشنایی نداشته باشند.

از جنبه فرهنگی و هنری نیز هیچ صنعتی در استان وجود ندارد كه نمادی همانند فرش داشته باشد، فرش در منطقه دارای تصاویر و نماد به خصوص به خود هستند، می‌توانیم بگوییم كه نقش‌های قالی منطقه به منطقه، نمادی از زندگی و نحوه برنامه‌های روزمره را دارد و این موارد در آن نمایان است، بحث هنری در بازارهای جهانی بیشتر از بحث تجاری خواهان دارد.

عدم حمایت جدی مسئولان از هنر فرش، حمایت از فرش منجر به استحكام بنیان خانواده‌ها نیز می‌شود، بسیاری از سرپرستان خانواده‌ها مخالف كار كردن بانوان در بیرون از منزل هستند و حتی گاهی این مساله منجر به فروپاشی بنیان خانواده‌ها شده كه در این میان فرش می‌تواند در منزل برای بانوان شغل ایجاد كرده و علاوه بر درآمدزایی و كمک به اقتصاد خانواده، بنیان خانوار مستحكم‌تر شده و فرزندان نیز از مهر مادری محروم نخواهند شد.

یكی از ضعف های موجود در حوزه صنعت فرش، عدم حضور تولیدكنندگان بیجاری در نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌ها و بازارهای خارج از كشور است، باید زمینه‌ای فراهم شود كه تولید‌كنندگان کردستانی در بازارهای جهانی و نمایشگاه‌های فرش دستباف از جمله دموتكس آلمان، شانگهای چین، دموتكس روسیه، نمایشگاه فرش كره جنوبی و ژاپن كه هر سال در سراسر جهان برگزار می‌شود حضور پیدا كنند.

لازم است بخش خصوصی و دولتی دست به دست هم بدهند و در نمایشگاه های جهانی و بین‌المللی كه بصورت زنجیره‌ای دموتكس آن را برگزار می‌كند یک غرفه به استان كردستان اختصاص پیدا كند چرا که هم اكنون حدود ۸۰ هزار بافنده در سطح استان كردستان بصورت میانگین سالانه ۱۶۰ هزار متر فرش در استان تولید می‌كنند.

یکی از فعالیت‌های شایسته مرکز ملی فرش ایران، حمایت از حقوق مالکیت فکری پدیدآورندگان این آثار هنری بی‌‌بدیل است، در همین راستا، تلاش این مرکز با همراهی ذی‌نفعان حوزه فرش دستباف به ثمر نشست و فرش دستباف جوشقان اصفهان، بیجار و سنندج کردستان در قالب نشانه‌های جغرافیایی مطابق با معاهده بین‌الملل لیبسون در سازمان‌ جهانی مالکیت فکری (WIPO) به ثبت رسید.

سال ۱۴۰۱ تولید فرش دستباف ایران با رشد ۱۰ درصدی در مقایسه با سال ۱۴۰۰ به حدود چهار میلیون متر مربع رسیده، همچنین در سالی که گذشت بیش از ۴۰ هزار شغل جدید در کل زنجیره تولید فرش دستباف ایجاد شد، دست‌کم هشت میلیون نفر در سراسر کشور در عرصه تولید، فروش و صادرات فرش ارتزاق می کنند که این میزان یک دهم جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد.

۲ میلیون نفر در بافت فرش به ‌طور مستقیم و ۱۹۱ هزار نفر در صنایع جانبی آن مشغول فعالیت هستند، همچنین ۱۱۵ هنرستان در زمینه فرش دایر است و پنج‌هزار و ۵۰۰ دانش آموخته هنر صنعت فرش دستباف داریم.

مطابق آمارها، در سال ۲۰۱۹ بیش از یک میلیارد دلار فرش دستباف در مبادلات جهانی به کشورهای مختلف صادر شد و در این میان ایران سهم ۷.۹ درصدی از مجموع صادرات فرش دستباف را به خود اختصاص داد.

فرش دستباف نه یک کالای مصرفی بلکه جلوه‌ای از هنر به شمار می رود، در این میان طرح هایی وجود دارد که نشان می‌دهد سرمنشا بافت و خاستگاه جغرافیایی آن قالی کجاست، کردستان، بیجار و یا اصفهان و نائین، کاشان، اردبیل، کرمان، بسیاری طرح و نقوش دیگر هستند که در زمره مشهورترین طرح‌هایی هستند که به نام شهر در فرش دستباف ایران جا خوش کرده‌اند.

انتهای پیام/